اهمیت تعاملپذیری در متاورس
تعاملپذیری یا Interoperability یعنی کاربران بتوانند داراییها، آواتارها و اطلاعات خود را بین پلتفرمهای مختلف جابهجا کنند. بدون این ویژگی، متاورس به دنیایی پراکنده تبدیل میشود. همانطور که اینترنت با یکپارچگی پروتکلها شکل گرفت، متاورس هم برای رشد واقعی به استانداردهای باز نیاز دارد.
سازمان IEEE اعلام کرده است که توسعهی استانداردهای جهانی برای امنیت داده، هویت دیجیتال و اخلاق فناوری نقش اساسی در موفقیت متاورس دارد. این سازمان مجموعهای از طرحهای اولیه را منتشر کرده که بهزودی پایه تدوین استانداردهای رسمی خواهند شد.
Metaverse Standards Forum؛ محور همکاری جهانی
در قلب این تلاشها، سازمان Metaverse Standards Forum (MSF) قرار دارد. این انجمن در سال ۲۰۲۲ با همکاری بیش از ۲۵۰۰ عضو از جمله مایکروسافت، اپل، متا، نیدیا و Adobe تشکیل شد تا زبان مشترکی برای دنیای مجازی ایجاد کند. MSF در گزارش ۲۰۲۴ خود اعلام کرد که به یک نهاد رسمی غیرانتفاعی تبدیل شده و چند پروژه عملی را برای آزمایش استانداردهای متاورس آغاز کرده است.
برنامهای با نام Forum Labs Initiative به شرکتها اجازه میدهد طرحهای استاندارد را در محیطهای واقعی بیازمایند و نتایج را با جامعه فنی به اشتراک بگذارند. این همکاری مستقیم باعث میشود استانداردها از حالت تئوری خارج شوند و در صنعت بهکار روند.
گروه کاری رسانههای حجمی؛ گامی برای واقعگرایی بیشتر
MSF در سال گذشته گروهی به نام Volumetric Media Interoperability ایجاد کرد. این گروه روی یکسانسازی نحوه تولید، فشردهسازی و انتقال محتوای سهبعدی کار میکند. هدف آن است که کاربران بتوانند مدلهای خود را بدون افت کیفیت بین نرمافزارها و موتورهای مختلف جابهجا کنند.
به کمک این استاندارد، طراحان میتوانند محتوای ساختهشده در Blender را در Unreal Engine اجرا کنند و توسعهدهندگان بازی از همان داراییها در چند پروژه استفاده کنند. این تغییر، تولید محتوا در متاورس را سادهتر و مقرونبهصرفهتر میکند.
OpenUSD؛ زبان جهانی دنیای سهبعدی
همزمان با MSF، ائتلاف Alliance for OpenUSD (AOUSD) با مشارکت اپل، پیکسار، نیدیا و Adobe روی استانداردسازی فرمت USD فعالیت میکند. این فرمت در ابتدا برای انیمیشنسازی پیکسار ساخته شد اما حالا به ستون اصلی تولید محتوای سهبعدی در متاورس تبدیل شده است.
OpenUSD امکان انتقال دادههای سهبعدی را بین ابزارها بدون نیاز به تبدیل فراهم میکند. اپل نیز پشتیبانی از این فرمت را در هدست Vision Pro اعلام کرده تا کاربران بتوانند از همان مدلها در طراحی صنعتی، فیلمسازی یا بازیهای سهبعدی استفاده کنند. این هماهنگی، مرز میان صنعتها را کمرنگتر میسازد.
نقش فعال کره جنوبی در تدوین استانداردهای جهانی
کره جنوبی بهعنوان یکی از پیشگامان حوزه متاورس، نقش فعالی در تدوین استانداردهای بینالمللی ایفا میکند. مؤسسه فناوری ETRI تاکنون بیش از ۵۰ سند استاندارد جهانی درباره تعاملپذیری و دادههای واقعیت مجازی منتشر کرده است. دولت کره با همکاری شرکتهای خصوصی تلاش میکند تا تا سال ۲۰۲۷ مجموعهای از استانداردهای منطبق با جهان را ارائه دهد.
این کشور نشان داده است که کشورهای آسیایی میتوانند علاوه بر مصرفکننده فناوری، در شکلدادن به آینده آن نیز نقش تعیینکننده داشته باشند.
چالشهای پیشروی استانداردسازی متاورس
استانداردسازی متاورس چالشهای متعددی دارد. شرکتهای بزرگ معمولاً تمایل ندارند فناوری اختصاصی خود را به اشتراک بگذارند، چون میخواهند مزیت رقابتیشان حفظ شود. همچنین تفاوتهای فنی میان سختافزارها، موتورهای گرافیکی و سیستمهای ذخیرهسازی مانع از ایجاد یک استاندارد یکپارچه میشود.
مشکلات دیگری مانند حفاظت از دادهها، مالکیت دیجیتال، امنیت کاربران و حتی ملاحظات اخلاقی نیز باید حل شوند. برای غلبه بر این چالشها، دولتها، نهادهای حقوقی و شرکتهای فناوری باید در کنار هم کار کنند تا اعتماد عمومی به این فضا افزایش یابد.
آینده تعاملپذیری؛ گام به سوی جهانهای متصل
اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، تا چند سال آینده شاهد نسل جدیدی از جهانهای متاورسی خواهیم بود که کاربران میتوانند داراییها و هویت خود را آزادانه میان آنها منتقل کنند. استانداردهای باز مانند OpenUSD و WebXR مسیر توسعه نرمافزارهای متاورسی را هموارتر کردهاند و شرکتهای کوچکتر هم میتوانند در این اکوسیستم حضور پیدا کنند.
پروژههایی مانند Forum Labs نیز با آزمایش مدلهای واقعی تعامل، پایهای عملی برای تدوین قوانین جهانی متاورس فراهم میکنند. این تلاشها باعث میشود تعاملپذیری از یک ایده مفهومی به واقعیتی ملموس تبدیل شود.
جمعبندی
متاورس برای رشد به همکاری و همگرایی نیاز دارد. سازمانهایی مانند MSF و ائتلاف OpenUSD ستونهای اصلی این تحول هستند. با وجود چالشها، مسیر استانداردسازی بهسرعت در حال پیشرفت است. اگر شرکتها و دولتها همکاری خود را ادامه دهند، متاورس میتواند به شبکهای جهانی از جهانهای سهبعدی تبدیل شود که کاربران در آن آزادانه حرکت میکنند و داراییهایشان را با خود میبرند.
