فرهنگ دیجیتال
در دنیای دیجیتال امروز، تعداد لایکها، فالوورها و بازدیدها به معیاری تازه برای سنجش اعتبار اجتماعی تبدیل شدهاند. بسیاری از کاربران، ارزش فردی و جایگاه اجتماعی خود را نه بر اساس مهارت، دانش یا تجربه، بلکه بر پایه اعداد و آمار شبکههای اجتماعی میسنجند. این پدیده که از آن با عنوان فرهنگ لایک و فالو یاد میشود، تأثیرات عمیقی بر رفتار فردی، روابط اجتماعی و حتی سلامت روان انسان گذاشته است.
در دهههای اخیر، پیشرفت فناوری مرز میان زندگی واقعی و فضای آنلاین را کمرنگتر کرده است. امروز نهتنها نوجوانان، بلکه اغلب بزرگسالان نیز در حال کوچ دائمی به «زیستجهان دیجیتال» هستند؛ جهانی که جایگزین بخشی از تعاملات، عادتها، هویت و حتی احساسات ما شده است. در این مقاله بررسی میکنیم چرا جهان آفلاین هر روز کوچکتر میشود و چه پیامدهایی برای فرهنگ، ارتباطات و سبک زندگی ما دارد.
با افزایش نفوذ شبکههای اجتماعی، هوش مصنوعی، پلتفرمهای ویدیویی و ابزارهای تولید محتوا، مردم بیش از هر زمان دیگری در معرض اطلاعات گسترده و گاه مخرب قرار گرفتهاند. در چنین شرایطی، سواد دیجیتال نه فقط یک توانایی کاربردی، بلکه سپر حفاظتی مهمی برای جامعه در برابر بحران فرهنگی بهحساب میآید؛ بحرانی که امروز بسیاری از کشورها با آن روبهرو هستند.
با رشد سریع فناوریهایی مانند متاورس، واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و هوش مصنوعی، زندگی انسان بیش از هر زمان دیگری با دنیای دیجیتال درهمتنیده شده است. در چنین شرایطی، این پرسش اساسی مطرح میشود: آیا مرز میان واقعیت و فضای مجازی هنوز قابل تشخیص است یا انسان در حال ورود به یک جهان ترکیبی جدید است؟
لهستان تنها کشور اتحادیه اروپاست که هنوز مقررات MiCA را اجرا نکرده و با وتوی قانون «بازار داراییهای رمزارزی»، صنعت کریپتو را وارد دورهای از سردرگمی کرده است. این بنبست نهتنها روند نوآوری را کند کرده، بلکه آینده بانکداری رمزارزی و اکوسیستم فینتک این کشور را با چالش روبهرو ساخته است. تحلیلها نشان میدهد ادامه این وضعیت میتواند موجب مهاجرت استارتآپها و عقبافتادن لهستان از رقبا شود.
گزارش «Generative AI and News Report 2025» از سوی Reuters Institute نشان میدهد استفاده از هوش مصنوعی توسط مردم و رسانهها در حال افزایش است اما اعتماد عمومی به اخبار تولیدشده با AI همچنان پایین است. اگرچه بسیاری از خبرگزاریها و ناشران قصد دارند از AI برای ترجمه، خلاصهسازی و کارهای پشتصحنه استفاده کنند، مخاطبان همچنان نسبت به صحت، شفافیت و کیفیت اخبار با تردید نگاه میکنند.
نخستین جشنواره جهادگران علم و فناوری در مراغه با معرفی برترین مخترعان و پژوهشگران بسیجی برگزار شد؛ رویدادی که بر نقشآفرینی جوانان نخبه در مسیر خودکفایی علمی و توسعه فناوریهای راهبردی کشور تأکید داشت.
گزارش ۲۰۲۵ مؤسسه Reuters Institute نشان میدهد که مصرف خبر و اطلاعات با سرعتی بیسابقه در حال تغییر است؛ بهطوریکه مخاطبان به شکل گستردهای رسانههای سنتی مانند تلویزیون و روزنامه را کنار گذاشته و به سمت شبکههای اجتماعی، پلتفرمهای ویدیویی و رسانههای دیجیتال روی آوردهاند. این تحول، زنگ خطری جدی برای رسانههای کلاسیک و در عین حال فرصتی تازه برای تولیدکنندگان محتوای دیجیتال است.
در حالی که جهان با شتابی بیسابقه به سمت دیجیتالیشدن حرکت میکند، سال ۲۰۲۵ بهعنوان نقطه عطفی در بازتعریف فرهنگ دیجیتال شناخته میشود. اقتصاد خالقان (Creator Economy)، فناوری واقعیت ترکیبی (XR) و تغییر الگوی کار و زندگی در شهرها، سه محرک اصلی هستند که شیوه زندگی، ارتباطات انسانی و حتی ارزشهای اجتماعی را دگرگون میکنند.
بر اساس جدیدترین گزارشهای جهانی، تا سال ۲۰۲۵ حدود 5.24 میلیارد نفر معادل 63.9٪ جمعیت جهان بهعنوان کاربران فعال رسانههای اجتماعی شناخته میشوند. این عدد چشمگیر نشان میدهد رسانههای اجتماعی نه فقط فضایی برای تبادل محتوا، بلکه زیربنای ارتباط، اطلاعرسانی و تجارت در دنیای معاصر هستند.