شهر و شهروند هوشمند
اردبیل با شتابی فراتر از میانگین کشور در مسیر توسعه شهر هوشمند حرکت میکند؛ موضوعی که همزمان با افتتاح رویداد «شهرنگار» برای تولید محتوای دیجیتال و معرفی سامانه جامع «اردبیل من»، بار دیگر جایگاه این شهر را بهعنوان یکی از پیشگامان تحول دیجیتال شهری برجسته کرده است.
شهرداری مشهد با راهاندازی چهار خدمت دیجیتال جدید در پلتفرم شهر هوشمند، امکان دسترسی آنلاین به خدماتی مانند استعلام بافت فرسوده، اطلاعات دفاتر شهرسازی، جستجوی محل دفن متوفیان و محاسبه هزینه سرویس مدارس را برای شهروندان فراهم کرده است؛ اقدامی که در راستای کاهش مراجعات حضوری و افزایش شفافیت خدمات شهری انجام شده است.
رم در حالی بهعنوان «شهر هوشمند ۲۰۲۵» انتخاب شد که بسیاری معتقدند محرک اصلی این تحول، نه برنامهریزی بلندمدت، بلکه آمادهسازی برای یوبیل کاتولیک است؛ رویدادی مذهبی که هر ۲۵ سال یکبار برگزار میشود و میلیونها زائر را به رم میکشاند. این گزارش بررسی میکند که چگونه یک شهر تاریخی با فشار یک رویداد، به سمت دیجیتالی شدن حرکت کرد.
گروه ویتنامی Vingroup با امضای یک تفاهمنامه تاریخی با دولت تلانگانا، سرمایهگذاری ۳ میلیارد دلاری برای ایجاد یک شهر هوشمند ۲۰۰ هزارنفری، ناوگان تاکسیهای تمامبرقی، زیرساختهای اجتماعی، گردشگری و انرژی خورشیدی را آغاز کرده است. این پروژه، یکی از بزرگترین جریانهای سرمایهگذاری خارجی در تاریخ ایالت محسوب میشود و میتواند الگوی نوینی از توسعه پایدار و شهری در جنوب هند ایجاد کند.
شهرداری اصفهان اعلام کرده است که در حال طراحی زیرساخت «هویت دیجیتال مبتنی بر بلاکچین» برای شهروندان است؛ سیستمی که قرار است پرداخت عوارض، مشارکت شهری و حتی سرمایهگذاری شهروندان را هوشمند و شفاف کند. اما پرسش اصلی این است: این پروژه واقعاً در مسیر اجرا قرار دارد یا فقط یک ایده جذاب است که تحقق آن سالها زمان میبرد؟
بر اساس گزارش Market Research Future، ارزش بازار جهانی پلتفرمهای شهر هوشمند که در سال ۲۰۲۴ حدود ۶۳ میلیارد دلار بوده، قرار است تا سال ۲۰۳۵ به بیش از ۵۶۰ میلیارد دلار برسد. این رشد چشمگیر ناشی از شهرنشینی سریع، پیشرفت اینترنت اشیا، نیاز به خدمات بهتر شهری و فشار اهداف زیستمحیطی است. اما این تحول بزرگ فقط درباره فناوری نیست؛ بلکه درباره نحوه حکمرانی، حفظ حریم خصوصی و تجربه واقعی شهروندان نیز هست.
هزینههای فزاینده حملونقل بینالمللی و محدودیتهای لجستیکی، ارسال بسته میان ایران و کشورهایی مانند ترکیه، امارات و کانادا را برای خانوارها و کسبوکارهای کوچک دشوار کرده است. در این میان، استارتاپ «چمدون» با تکیه بر ظرفیت خالی چمدان مسافران، به یک راهحل بومی و مقرونبهصرفه در حوزه حملونقل خرد تبدیل شده و در نقطه تلاقی اقتصاد اشتراکی و فناوریهای لجستیک قرار گرفته است.
بازار جهانی شهرهای هوشمند با سرعتی بیسابقه در حال رشد است و طبق گزارش Market Research Future پیشبینی میشود ارزش آن تا سال ۲۰۳۵ به حدود ۵۶۰ میلیارد دلار برسد. این رشد تحت تأثیر عواملی مانند شهرنشینی سریع، گسترش اینترنت اشیا، سیاستهای محیطزیستی و تقاضای شهروندان برای خدمات هوشمندتر شکل گرفته است. اما در کنار این فرصتها، چالشهای مهمی مانند حریم خصوصی دادهها، وابستگی به شرکتهای بزرگ فناوری و هزینههای پیادهسازی نیز وجود دارد.
در دهه اخیر، آلودگی هوا به یکی از بزرگترین تهدیدهای سلامت بشر و محیط زیست تبدیل شده است. همزمان، موجی از نوآوری، سیاستگذاری هوشمند و فناوریهای سبز در کشورهای مختلف شکل گرفته که هدف آنها بازگرداندن «هوای پاک» به شهرهاست. از جنگلهای عمودی در چین گرفته تا شبکههای سنسوری در هند و برجهای تصفیه هوا در اروپا، این ۱۶ ابتکار جهانی نشان میدهند آینده شهرها میتواند سبزتر، سالمتر و هوشمندتر باشد.
یزد با راهاندازی سامانه «یزدمن» و عضویت نزدیک به ۲۰۰ هزار شهروند، وارد مرحله جدیدی از شهر الکترونیک شده است؛ سامانهای که پرداخت خرد و دسترسی به خدمات شهری را بهصورت دیجیتال، ساده و هوشمند ممکن میسازد.