خانه متاورس ایران
خانه متاورس ایران
در گزارش جدید UNESCO با عنوان «AI and education: protecting the rights of learners» منتشرشده در سپتامبر ۲۰۲۵، توضیح داده شده است که هوش مصنوعی (AI) میتواند فرصتهای یادگیری و دسترسی به آموزش را برای گروههای حاشیهنشین گسترش دهد مشروط بر اینکه این فناوری با رعایت عدالت، شفافیت و اخلاق به کار گرفته شود.
در زنجیره طولانی تحولات آموزشی از اختراع خط و چاپ تا اینترنت اکنون هوش مصنوعی بهعنوان گام بعدی دیده میشود. AI این توانایی را دارد که یادگیری را به شکل انعطافپذیر، شخصیشده و فراگیر بازتعریف کند، بهویژه برای کسانی که در مناطق دورافتاده یا با منابع محدود قرار دارند.
در گزارش UNESCO آمده است که «AI و آموزش» باید بر مبنای حقوق انسانی و عدالت باشد؛ یعنی هدف نهایی، تضمین فرصت برابر برای همه فراگیران از هر پسزمینهای است.
یادگیری شخصیشده: با استفاده از الگوریتمها و تحلیل داده، AI میتواند مسیر یادگیری هر دانشآموز را متناسب با نیازها و تواناییهایش تنظیم کند سرعت، محتوا و روش تدریس قابل انعطاف میشوند.
گسترش دسترسی به آموزش: در مناطقی با امکانات کم (مناطق روستایی، کشورهای در حال توسعه، جوامع محروم) AI این امکان را فراهم میکند که از طریق پلتفرمهای آموزشی آنلاین، محتوای آموزشی با کیفیت در اختیار افراد قرار گیرد.
آموزش فراگیر و شمول اجتماعی: AI میتواند به نیازهای ویژه دانشآموزان دارای معلولیت یا نیازهای خاص آموزشی پاسخ دهد؛ با فراهم کردن ابزارهای آموزشی متناسب و انعطافپذیر.
اما هوش مصنوعی لزوماً برای همه نتیجه مثبت ندارد:
شکاف دیجیتال: اگر زیرساخت اینترنت یا دستگاه مناسب وجود نداشته باشد، گروههایی که کمبضاعتتر هستند از این تحول عقب میمانند نابرابری آموزشی ممکن است تشدید شود.
حریم خصوصی و امنیت داده: استفاده گسترده از AI مستلزم جمعآوری دادههای شخصی و آموزشی است؛ اگر استانداردهای حفاظتی رعایت نشود، خطر افشای اطلاعات و تبعیض دادهمحور وجود دارد.
محو هویت فرهنگی و محتوای بومی: سیستمهای AI غالباً بر اساس دادههای جهانی ساخته میشوند؛ اگر بومیسازی نشوند، ممکن است ارزشهای فرهنگی محلی نادیده گرفته شوند. UNESCO تأکید میکند AI باید «شمول و تنوع فرهنگی» را در نظر بگیرد.
UNESCO برای راهاندازی AI در آموزش چند اصل کلیدی تعیین کرده است:
تمرکز بر انسان: AI باید ابزار کمکی برای معلمان و دانشآموزان باشد، نه جایگزین آنها.
عدالت و فراگیری: همه افراد، صرفنظر از جنسیت، محل زندگی یا توانایی جسمی، باید به فرصت آموزش دسترسی داشته باشند.
شفافیت، حریم خصوصی و امنیت داده: دادههای آموزشی باید با رعایت حریم خصوصی و استانداردهای اخلاقی ذخیره و مدیریت شوند.
ترکیب فناوری با انسانسالاری: معلمها و نقش انسانی آموزش نباید حذف شوند؛ AI باید آنها را توانمندتر کند.
تدوین سیاستهای ملی برای استفاده منصفانه و امن از AI در آموزش.
سرمایهگذاری در زیرساخت دیجیتال (اینترنت، سختافزار) برای کاهش شکاف دیجیتال.
آموزش سواد دیجیتال و AI برای معلمان، دانشآموزان و اولیا.
توسعه محتوای بومی و آموزش با زبان و فرهنگ محلی.
نظارت و ارزیابی مستمر بر استفاده از AI در مدارس برای تضمین کیفیت، انصاف و اثرگذاری.
گزارش ۲۰۲۵ UNESCO نشان میدهد هوش مصنوعی فرصتی بیسابقه برای تحقق حق جهانی آموزش است به شرطی که با رعایت عدالت، اخلاق و انسانمحوری همراه باشد. اگر سیاستگذاران، معلمان و جامعه بهصورت هماهنگ عمل کنند، AI میتواند دریچهای به سوی آموزشی فراگیر، منعطف و برابر برای همه بشر باز کند.
برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.
.jpg "آینده امنیت سایبری")
