شهرداری اصفهان اعلام کرده است که در حال طراحی زیرساخت «هویت دیجیتال مبتنی بر بلاکچین» برای شهروندان است؛ سیستمی که قرار است پرداخت عوارض، مشارکت شهری و حتی سرمایهگذاری شهروندان را هوشمند و شفاف کند. اما پرسش اصلی این است: این پروژه واقعاً در مسیر اجرا قرار دارد یا فقط یک ایده جذاب است که تحقق آن سالها زمان میبرد؟
هویت دیجیتال در سادهترین تعریف، نسخه الکترونیکی هویت افراد است که امکان استفاده امن از خدمات آنلاین را فراهم میکند. این مفهوم در شهرهای هوشمند جهان به ستون اصلی خدمات عمومی تبدیل شده و باعث:
کاهش بروکراسی
افزایش امنیت خدمات دیجیتال
شفافیت تراکنشها
مشارکت مستقیم مردم در اداره شهر
میشود.
نادر آخوندی، مدیرکل درآمد شهرداری اصفهان، اعلام کرده است که این زیرساخت جدید بر پایه بلاکچین طراحی میشود و:
شفافیت کامل تراکنشها
امکان پیگیری خدمات
پرداخت امن عوارض
سرمایهگذاری مستقیم شهروندان در پروژهها
را فراهم میکند.
بلاکچین تواناییهای مهمی دارد:
تغییرناپذیری دادهها
امنیت بالا
شفافیت
اعتمادسازی
اما پیادهسازی آن برای یک شهر چالشهای مهمی دارد:
هزینههای سنگین
پیچیدگی فنی
نیاز به متخصصان حرفهای
مسئله حریم خصوصی
هماهنگی با سیستمهای دولتی موجود
تا زمانی که شهرداری جزئیات فنی را منتشر نکند، نمیتوان مطمئن بود که این پروژه در مرحله اجرا قرار دارد.

یکی از بخشهای جذاب این طرح، امکان سرمایهگذاری مردم در پروژههای شهری با استفاده از هویت دیجیتال است.
اما پرسشهایی مهم وجود دارد:
اوراق مشارکت دیجیتال بخرند؟
سهم پروژهها را دریافت کنند؟
سود دورهای داشته باشند؟
در تصمیمگیریها رأی بدهند؟
بدون شفافسازی این موارد، این ایده هنوز در حد «وعده» باقی میماند.
شهرداری وعده «شفافیت کامل» را داده است. اما:
آیا تمام قراردادها، تراکنشها و پروژهها واقعاً عمومی میشوند؟
آیا زیرساخت لازم وجود دارد؟
آیا مقاومت داخلی سازمانی در برابر شفافیت شکل نمیگیرد؟
شفافیت در عمل معمولاً انتخابی است؛ نه کامل.
اجرای یک سیستم هویت دیجیتال کامل، به زیرساختهایی نیاز دارد که باید بررسی شوند:
اعتماد شهروندان
دسترسی به اینترنت پایدار
سواد دیجیتال کافی
یکپارچگی با سامانههای دولتی
امنیت سایبری قدرتمند
هزینههای توسعه و نگهداری
کشورهایی مانند استونی، سوئیس و سنگاپور سالها زمان، بودجه و آموزش صرف کردهاند تا چنین سیستمهایی را مستقر کنند. آیا اصفهان نیز چنین برنامهای دارد؟
اگر شهرداری قصد دارد این پروژه واقعاً اجرا شود، باید:
نوع بلاکچین، میزان دسترسی دادهها، و قوانین حریم خصوصی باید مشخص شود.
مردم باید بدانند چه زمانی این سیستم عملیاتی خواهد شد.
اجرای آزمایشی در یک منطقه شهر بهترین راه برای شروع است.
بدون آموزش، پذیرش عمومی اتفاق نمیافتد.
فرایند پیشرفت باید قابل رصد باشد.
هویت دیجیتال میتواند آینده مدیریت شهری در اصفهان را متحول کند.
اما اکنون این پروژه در مرحله اطلاعرسانی اولیه است و اطلاعات موجود برای ارزیابی واقعی آن کافی نیست.
تا زمانی که:
برنامه اجرایی مشخص
گزارش رسمی
جزئیات فنی
و نمونه پایلوت
منتشر نشود، نمیتوان با قطعیت گفت این یک گام واقعی است؛ یا فقط یک وعده جذاب رسانهای.
برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.