شهر هوشمند تنها به معنای استفاده از فناوریهای نوین و نصب حسگرها نیست. زمانی میتوان ادعا کرد شهر هوشمند واقعی شکل گرفته که حقوق شهروندی، عدالت دیجیتال، امنیت اطلاعات و مشارکت شهروندان در تصمیمسازیهای شهری بهصورت شفاف و عادلانه تأمین شود. تحقق این هدف نیازمند چارچوبهای حقوقی دقیق، مدیریت داده مسئولانه و تعادل میان فناوری و حقوق شهروندان است.
شهر هوشمند یکی از مهمترین دستاوردهای تحول دیجیتال در مدیریت شهری است. در این مدل، شهروندان فقط مصرفکننده خدمات نیستند؛ بلکه تولیدکننده داده، شریک مدیریتی و عنصر اصلی حکمرانی شهری محسوب میشوند. همین موضوع حقوق جدیدی را برای شهروندان ایجاد میکند که باید بهطور شفاف تعریف و تضمین شود.
شهروندان باید بدانند چه دادههایی از آنها جمعآوری میشود، چگونه پردازش میشود و برای چه اهدافی مورد استفاده قرار میگیرد. مدیریت شفاف دادهها، ستون اصلی اعتماد عمومی است.
با گسترش دوربینهای هوشمند، سامانههای پایش و اپلیکیشنهای شهری، حفاظت از اطلاعات شخصی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. شهروندان باید اطمینان داشته باشند که اطلاعات آنها مورد سوءاستفاده قرار نمیگیرد.
تمام شهروندان از جمله سالمندان، افراد کمبرخوردار و اقشار آسیبپذیر باید فرصت برابر برای استفاده از خدمات هوشمند داشته باشند.
حمله به زیرساختهای هوشمند تنها تهدید فنی نیست؛ بلکه اعتماد عمومی را هدف قرار میدهد. بنابراین مدیریت شهری باید امنیت دیجیتال را در اولویت قرار دهد.
شهرداری و پیمانکاران باید مسئولیت حقوقی روشن در قبال دادهها و سامانههای هوشمند داشته باشند.

برای اجرای واقعی حقوق شهروندی در شهر هوشمند، مدیریت شهری باید:
چارچوب جامع حاکمیت داده تدوین کند
مشارکت شهروندان را تقویت نماید
قوانین شهری را متناسب با تحول فناوری بهروزرسانی کند
همکاری میان شهرداری، قانونگذاران و دانشگاهها را توسعه دهد
مدیریت ریسک و امنیت سایبری را جدی بگیرد
عقبماندگی قوانین نسبت به فناوری
شکاف دیجیتال اجتماعی
مقاومت نهادی در برابر تغییر
تهدیدات امنیتی و سایبری
دغدغههای اخلاقی و سوءاستفاده از دادهها
تدوین «منشور حقوق شهروندی دیجیتال»
ایجاد نهادهای نظارتی مستقل
آموزش و ارتقای سواد دیجیتال شهروندان
تقویت زیرساختهای امنیتی
شفافسازی عملکرد سامانههای هوشمند
تجربه شهرهایی مانند بارسلونا، سنگاپور و استکهلم نشان میدهد شهر هوشمند زمانی موفق است که شهروندان در مرکز تصمیمگیری قرار بگیرند.
شهر هوشمند واقعی زمانی محقق میشود که میان فناوری و حقوق شهروندی تعادل برقرار شود. اگر شهرداریها به سمت تدوین قوانین شفاف، تضمین عدالت دیجیتال و تقویت مشارکت شهروندان حرکت کنند، شهر هوشمند میتواند به شهری امنتر، عادلانهتر و با کیفیت زندگی بالاتر برای همه تبدیل شود.
برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.