فناوری هوش مصنوعی به سرعت توانایی تولید تصاویر و ویدیوهای جعلی (Deepfake) را به دست آورده است. در مقابله با این روند، دانمارک قصد دارد با اصلاح قوانین کپیرایت به افراد مالکیت قانونی بر چهره، صدا و شباهت دیجیتالشان بدهد تا استفاده غیرمجاز از هویت دیجیتال را محدود کند. این اقدام میتواند الگویی پیشگام در اروپا باشد.
آنچه دانمارک قصد دارد انجام دهد
حق مالکیت دیجیتال افراد
طرح پیشنهادی دانمارکی میگوید که هر فرد باید حق داشته باشد بر چهره، صدا و بدن دیجیتال خود مالکیت معنوی داشته باشد، به شکلی مشابه کپیرایت. به عبارت دیگر، استفاده از تصویر یا صدای فرد بدون اجازه او قانوناً ممنوع شود.
اقدامات پیشنهادی
- ممنوعیت انتشار بازنمونههای دیجیتال (imitation) از چهره، صدا یا حالت بدنی افراد بدون اجازه آنان.
- فراهم کردن امکان حذف (تکذیب) و درخواست خسارت برای کسانی که از چهره یا صدای فرد سوءاستفاده کردهاند.
- پوشش اجرای این قانون هم برای افراد عادی و هم برای هنرمندان و افراد دارای جایگاه عمومی.
- تدوین معافیتهایی برای مواردی مانند طنز، پارودی و انتقاد آزاد، به منظور حفظ آزادی بیان.
اهمیت و انگیزهها
- جلوگیری از سوءاستفاده و جعل هویت:
Deepfakeها میتوانند چهره افراد را در صحنههایی جعلی قرار دهند که هیچ ربطی به واقعیت ندارند. دانمارک با قانون جدید قصد دارد امکان چنین جعلهایی را کاهش دهد.
- نگهداری اعتماد عمومی به رسانه:
وقتی مخاطب بداند چهره یا صدایش بدون اجازه قابل استفاده نیست، اعتماد به رسانهها و محتوای آنلاین افزایش مییابد.
- الگوی حقوقی برای سایر کشورها:
این طرح ممکن است الگوی جدیدی در اروپا و جهان ایجاد کند که حقوق دیجیتال هویت را تثبیت کند.
چالشها و محدودیتها
- اجرای فرامرزی:
اگر محتوای جعلی در کشورهای دیگر منتشر شود، چگونه میتوان آن را حذف کرد یا پیگرد قانونی داشت؟ قانون دانمارک تنها در حوزه داخلی قابل اجراست.
- هزینه اثبات تخلف:
فرد باید ثابت کند محتوای منتشرشده از نوع جعلی است و از او بدون اجازه استفاده شده است. اثبات این موضوع در فضای دیجیتال دشوار است.
- تداخل با قوانین موجود:
قانون جدید باید با قوانین اتحادیه اروپا مانند GDPR (حفاظت دادهها) و قانون خدمات دیجیتال (DSA) هماهنگ شود تا تضاد به وجود نیاید.
- حفظ آزادی بیان و طنز:
قانون باید تعادلی برقرار کند تا محتوای مجاز مثل طنز یا انتقاد آزاد بتواند بدون تهدید حقوقی منتشر شود.
وضعیت فعلی و چشمانداز
- دولت دانمارک در ژوئن ۲۰۲۵ پیشنهاد اصلاح قانون کپیرایت را مطرح کرد و قرار است در پاییز آن را به تصویب برساند.
- این لایحه حمایت قانونی از چهره، صدا و نمایش افراد را تقویت میکند و استفاده غیرمجاز از Deepfakeها را ممنوع میسازد.
- برخی رسانهها آن را اولین قانون اروپایی در نوع خود میدانند.
نتیجهگیری
تلاش دانمارک برای اعطای مالکیت بر چهره و صدای دیجیتال افراد یک گام مهم و پیشرو در عصر هوش مصنوعی است. اگر این قانون به تصویب برسد، افراد قدرتمندتر میشوند تا از هویت دیجیتالشان محافظت کنند، و مقامات و شرکتها مجبور به رعایت شفافیت بیشتری میشوند. اما موفقیت این حرکت بستگی دارد به نحوه تنظیم جزئیات قانونی، سازگاری با قوانین بینالمللی و توانایی اجرا. آینده حقوق هویت دیجیتال ممکن است از همین نقطه رقم بخورد.
برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.
خانه متاورس ایران
