متاورس در سال ۲۰۲۵ دیگر یک مفهوم تخیلی نیست؛ بلکه به بخشی واقعی از زندگی روزمره تبدیل شده است. کاربران در این دنیای سهبعدی با آواتارهای خود تعامل میکنند، داراییهای دیجیتال میخرند و حتی در جلسات کاری یا کلاسهای آموزشی شرکت میکنند. اما همین تجربه عمیق و همهجانبه، موضوع حریم خصوصی و امنیت دادهها را
متاورس در سال ۲۰۲۵ دیگر یک مفهوم تخیلی نیست؛ بلکه به بخشی واقعی از زندگی روزمره تبدیل شده است. کاربران در این دنیای سهبعدی با آواتارهای خود تعامل میکنند، داراییهای دیجیتال میخرند و حتی در جلسات کاری یا کلاسهای آموزشی شرکت میکنند. اما همین تجربه عمیق و همهجانبه، موضوع حریم خصوصی و امنیت دادهها را به یکی از جدیترین چالشهای پیشروی آینده تبدیل کرده است. وقتی حرکات چشم، زبان بدن و احساسات افراد توسط هدستها و حسگرهای متاورسی ثبت میشود، سؤال اصلی این است: این دادهها در اختیار چه کسانی قرار میگیرد و چه استفادهای از آنها میشود؟
متاورس نسبت به شبکههای اجتماعی سنتی دادههای بسیار حساستری جمعآوری میکند. حرکات چشم، تُن صدا، حالات صورت و حتی ضربان قلب بخشی از دادههایی هستند که میتوانند برای تحلیل روانشناختی و پیشبینی رفتار افراد استفاده شوند. این سطح از دسترسی، اگر بدون شفافیت مدیریت شود، میتواند به سوءاستفادههای جدی منجر شود.
در متاورس، آواتارها نماینده واقعی افراد هستند. اگر کسی بتواند آواتار یک کاربر را سرقت یا جعل کند، امکان کلاهبرداری، اخاذی یا حتی تخریب اعتبار مجازی او وجود دارد. هویت دیجیتال به همان اندازه هویت واقعی مهم است و حفاظت از آن حیاتی خواهد بود.
NFTها، زمینهای متاورسی و ارزهای دیجیتال ارزش اقتصادی بالایی دارند. هکرها با حمله به کیف پولهای دیجیتال میتوانند میلیونها دلار از داراییهای کاربران را سرقت کنند. این تهدید بهخصوص در کشورهایی که مقررات مشخصی درباره مالکیت دیجیتال ندارند، پررنگتر است.
شرکتها میتوانند رفتار کاربران را ردیابی کرده و تبلیغات بیشازحد شخصیسازیشده ارائه دهند. این نوع تبلیغات، اگرچه در کوتاهمدت کارآمد به نظر میرسد، در بلندمدت میتواند آزادی انتخاب و سلامت روانی کاربران را تهدید کند.
متاورس ممکن است به ابزاری قدرتمند برای نظارت گسترده توسط دولتها یا شرکتهای فناوری تبدیل شود. تصور کنید هر حرکت شما، از جلسات کاری گرفته تا گفتگوهای شخصی، قابل ثبت و تحلیل باشد. این سناریو میتواند آزادی فردی را محدود کند.

اتحادیه اروپا با الگوبرداری از GDPR مقررات ویژه متاورسی تدوین کرده است. شرکتها باید تنها دادههای ضروری را جمعآوری کنند و برای استفادههای ثانویه، رضایت شفاف کاربران را بگیرند.
کمیسیون فدرال تجارت (FTC) چارچوبهایی برای جلوگیری از تبلیغات بیشازحد تهاجمی ارائه کرده است. این مقررات بیشتر بر شفافیت شرکتها و محافظت از کاربران نوجوان تمرکز دارد.
کرهجنوبی با پروژه Metaverse Alliance و ژاپن با سیاستهای XR ملی تلاش میکنند بین توسعه اقتصادی و امنیت کاربران تعادل ایجاد کنند.
در ایران و منطقه خاورمیانه، بحثهای حقوقی درباره مالکیت NFT و داراییهای متاورسی در حال شکلگیری است. با این حال، نیاز به قوانین شفاف و استانداردهای حمایتی همچنان احساس میشود.
تمامی تعاملات در متاورس باید با رمزنگاری End-to-End ایمن شوند تا حتی شرکتهای میزبان هم نتوانند به دادههای خصوصی دسترسی داشته باشند.
بلاکچین میتواند هویت دیجیتال غیرمتمرکز ایجاد کند؛ هویتی که مالکیت آن فقط در اختیار کاربر است، نه شرکتها یا دولتها.
کاربران باید داشبوردی شفاف داشته باشند تا ببینند چه دادههایی جمعآوری شده و بتوانند آنها را حذف یا محدود کنند.
برای ورود به حسابهای متاورسی، رمز عبور بهتنهایی کافی نیست. احراز هویت با اثرانگشت، تشخیص چهره یا کلید سختافزاری ضروری است.
شرکتها باید گزارشهای دورهای درباره نحوه جمعآوری و پردازش دادهها منتشر کنند. این کار باعث جلب اعتماد کاربران و ایجاد رقابت سالم میان پلتفرمها میشود.

کارشناسان فناوری معتقدند امنیت در متاورس دیگر یک ویژگی اختیاری نیست؛ بلکه بخشی جدانشدنی از طراحی پلتفرمهاست. هوش مصنوعی برای کشف تهدیدها، پردازش دادهها بر روی دستگاه به جای سرور مرکزی و استفاده از متاورس ایمن در صنایع حساس مانند پزشکی و آموزش، آیندهای را ترسیم میکند که در آن اعتماد، شرط اصلی بقا در متاورس خواهد بود.
متاورس در سال ۲۰۲۵ به یکی از بزرگترین فضاهای تعامل انسانی تبدیل شده است، اما بدون امنیت و اعتماد، ادامه مسیر ممکن نخواهد بود. تهدیدهایی مثل سرقت هویت دیجیتال، سوءاستفاده از دادههای زیستی و تبلیغات تهاجمی، چالشهای اصلی این حوزه هستند. با ترکیب مقررات سختگیرانه، نوآوریهای فناورانه و افزایش آگاهی کاربران، میتوان آیندهای امنتر و قابلاعتمادتر برای متاورس ساخت.
متاورس تنها زمانی آینده ما خواهد بود که حریم خصوصی به عنوان یک حق بنیادی در مرکز توجه قرار گیرد.
با “خانه متاورس ایران” از اخبار به روز دنیای متاورس مطلع شوید.