موج جدید فناوریهای صوتی سهبعدی و ابزارهای اسکن سهبعدی باعث شده متاورس از یک تجربه صرفاً دیداری فراتر رفته و به یک فضای چندحسی تبدیل شود. استانداردهای نوین مانند MPEG-I و پیشرفتهای سختافزاری در اسکن و پردازش سهبعدی، مسیر توسعهٔ تجربههای غوطهورانه را هموار کردهاند.
صوت در تجربهٔ انسانی نقش بنیادی دارد؛ اما در بسیاری از تجربههای دیجیتال این بعد نادیده گرفته شده است. فناوریهای Spatial Audio اکنون امکان بازتولید جهت، فاصله و جنس منبع صوتی را در فضای مجازی فراهم میکنند. وقتی کاربر بتواند دقیقاً تشخیص دهد که صدا از کدام سو میآید و چگونه با حرکتش تغییر میکند، حس حضور در محیط بهطرز چشمگیری افزایش مییابد.
ویژگیهای برجستهٔ صوت فضایی شامل پردازش لحظهای صدا، ردیابی سر (Head Tracking) و پشتیبانی از استانداردهای جدید صوتی است که تجربهٔ رویدادها، جلسات و بازیها را بسیار واقعیتر میسازد.
MPEG-I در تلاش است چارچوبی مشترک برای صوت، ویدئو و تعاملات کاربر در محیطهای XR ایجاد کند. این استاندارد، مولفههایی مانند قالبهای صوتی سهبعدی، دادههای 360 درجه و ابزارهای همگرایی دنیای واقعی و دیجیتال را تعریف میکند. پیادهسازی گستردهٔ MPEG-I میتواند باعث شود تولیدکنندگان محتوا و توسعهدهندگان از یک زبان فنی مشترک استفاده کنند و تجارب متقابل-پذیر (interoperable) بسازند.
اسکن سهبعدی (3D-Scan) ابزار کلیدی تبدیل دنیای واقعی به نمونههای دیجیتال با دقت بالا است. پیشرفت در LiDAR، Photogrammetry و الگوریتمهای بازسازی فضایی باعث شده اسکن محیطها و اشیاء از ماهها به چند دقیقه برسد. این کاهش زمان و هزینه، تولید محتوای سهبعدی را برای سازندگان مستقل و برندها ممکن میسازد.
کاربردهای اسکن سهبعدی در متاورس شامل ساخت آواتارهای واقعگرایانه، دیجیتالیسازی فروشگاهها و موزهها، تولید داراییهای بازی و پیادهسازی Digital Twin برای صنعت است. کیفیت بالای مدلهای اسکنشده، همراستا با صوت فضایی، تجربهای یکپارچه و طبیعی خلق میکند.

وقتی صوت فضایی و مدلهای سهبعدی دقیق ترکیب شوند، متاورس دیگر صرفاً صحنهای دیداری نیست؛ بلکه تبدیل به محیطی میشود که کاربر میتواند در آن «زندگی» کند. نمونههای عملی این همافزایی عبارتاند از: کنسرتهای مجازی با بازتولید آکوستیک سالن، کلاسهای آموزشی که صدای ابزار و محیط را شبیهسازی میکنند، و فروشگاههایی که صدای طبیعی محصول و محیط را همراه با مدل سهبعدی نشان میدهند.
این ترکیب همچنین به طراحان تجربه اجازه میدهد رفتار صوتی محیط را با هندسهٔ سهبعدی همگام کنند برای مثال بازتاب صدا از سطوح مختلف یا جذب صوتی توسط مواد متفاوت که به واقعگرایی بسیار نزدیک میشود.
فناوریهای صوتی و 3D-Scan فراتر از بازی و سرگرمی عمل میکنند:
آموزش: آزمایشگاهها و کلاسهای شبیهسازیشده با صدای واقعی و مدلهای سهبعدی ابزارها، آموزش را مؤثرتر میکند.
صنعت و نگهداری: Digital Twinهای دقیق به همراه صوت هشدار و دستورالعملهای فضایی، عملیات نگهداری را امنتر و سریعتر میکنند.
خردهفروشی: مشتریان میتوانند محصول را در محیط واقعی ببینند و صدای بستهبندی یا عملکرد آن را پیش از خرید تجربه کنند.
رویدادها و فرهنگ: کنسرتها، نمایشگاهها و تورهای فرهنگی با حضور حسی بیشتری برگزار میشوند.
با تمام پیشرفتها، برخی چالشها باقی میماند: نیاز به استانداردسازی گسترده (مثل پذیرش کامل MPEG-I)، زیرساخت شبکهای با تأخیر پایین برای رندر صوت و مدلهای 3D در زمان واقعی، مدیریت دادههای حجیم و نگرانیهای امنیت و حریم خصوصی مرتبط با اسکن محیط و دادههای صوتی. علاوهبر این، تجربهٔ کاربری باید سادهسازی شود تا کاربران عمومی نیز بتوانند از این فناوریها بهرهمند شوند.
تلفیق صوت فضایی و اسکن سهبعدی آیندهای را ترسیم میکند که در آن متاورس نه فقط دیده میشود، بلکه شنیده، لمسشده و واقعاً تجربه میشود. با گسترش استانداردها و کاهش هزینهٔ تولید محتوا، انتظار میرود در چند سال آینده شاهد موجی از تجربیات چندحسی باشیم که مرز بین دنیای فیزیکی و دیجیتال را هر روز کمرنگتر میکند.
برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.