هزینههای فزاینده حملونقل بینالمللی و محدودیتهای لجستیکی، ارسال بسته میان ایران و کشورهایی مانند ترکیه، امارات و کانادا را برای خانوارها و کسبوکارهای کوچک دشوار کرده است. در این میان، استارتاپ «چمدون» با تکیه بر ظرفیت خالی چمدان مسافران، به یک راهحل بومی و مقرونبهصرفه در حوزه حملونقل خرد تبدیل شده و در نقطه تلاقی اقتصاد اشتراکی و فناوریهای لجستیک قرار گرفته است.
افزایش هزینههای سفر، دشواری ارسال بسته، محدودیتهای بانکی و تحریمها باعث شده ارسال حتی یک بسته چندکیلویی میان تهران، استانبول، دبی یا تورنتو، به یکی از مشکلات روزمره خانوادهها و مهاجران تبدیل شود. در چنین فضایی، چمدون با الگوبرداری از مدل جهانی «crowdshipping» تلاش دارد از ظرفیت خالی چمدان مسافران استفاده کند و مسیر ارسال مرسولات شخصی و خرد را تسهیل کند.
پلتفرم چمدون، مسافر و فرستنده را در یک بستر شفاف و قابلپیگیری به هم متصل میکند. مسافران مسیر و ظرفیت خالی بار خود را ثبت میکنند و فرستندگان نیز اطلاعات بسته و زمان موردنیاز را ارائه میدهند. این تطابق، فرآیند جستوجوی «مسافر مطمئن» را از حالت سنتی و غیررسمی خارج کرده و بهصورت ساختاریافته و امن انجام میشود.
الگوی چمدون با استفاده از ظرفیت بلااستفاده، هزینه حملونقل را بهشکل محسوسی کاهش میدهد. از آنجا که بار اصلی هزینه سفر از قبل پرداخت شده، مسافر میتواند با حمل بسته بخشی از هزینه سفر را جبران کند و فرستنده نیز هزینهای کمتر از کانالهای پستی متعارف بپردازد.
این مدل علاوه بر کاهش هزینه مستقیم، هزینههای جانبی مانند جستوجوی طولانی، مقایسه قیمتها و زمان هماهنگی را نیز کاهش میدهد. نتیجه این فرایند، افزایش رفاه مصرفکننده و کاهش هزینه مبادله در اقتصاد خرد است.

چمدون تنها پاسخگوی نیازهای خانوارها و مهاجران نیست؛ کسبوکارهای کوچک نیز از آن بهرهمند میشوند. بسیاری از فروشندگان پوشاک، لوازم آرایشی، اکسسوری یا قطعات الکترونیکی، بخشی از کالاهای خود را از ترکیه یا امارات تأمین میکنند. برای این گروه، ارسال نمونه یا سفارشهای محدود معمولاً هزینهبر است و چمدون میتواند مسیر جایگزینی برای جابهجایی اقلام کوچک و نمونههای اولیه باشد.
همچنین برخی تولیدکنندگان ایرانی برای ارسال محدود کالا یا نمونهارسالی به خارج از کشور از همین پلتفرم استفاده میکنند؛ هرچند رعایت قوانین گمرکی و مقررات کشور مقصد همچنان ضروری است.
اعتماد، سنگبنای مدل crowdshipping است. چمدون برای ایجاد این اعتماد، مجموعهای از سازوکارها شامل احراز هویت کاربران، ثبت سوابق، امتیازدهی دوطرفه و نمایش عملکرد مسافران را طراحی کرده است. بهصورت مالی نیز پرداختها در قالب «حساب امانی» انجام میشود؛ مبلغ توافقشده پس از تأیید تحویل بسته آزاد میشود و از سوءاستفاده احتمالی جلوگیری میکند.
پلتفرم همچنین ارسال اقلام ممنوعه یا مغایر قوانین گمرکی را منع کرده و آموزشهای لازم را برای رعایت استانداردها به کاربران ارائه میدهد.
بر اساس الگوی سفر و مهاجرت ایرانیان، سه مسیر بیشترین تقاضا را به خود اختصاص دادهاند:
ایران–ترکیه (استانبول، آنکارا)
ایران–امارات (دبی)
ایران–کانادا (تورنتو، ونکوور)
در این مسیرها، چمدون تلاش میکند با افزایش تعداد مسافران و درخواستها، «اثر شبکهای» ایجاد کند؛ سازوکاری که باعث افزایش سرعت تطابق، کاهش هزینهها و بهبود کیفیت خدمت میشود.
در دستهبندی استارتاپی، چمدون در مرز میان «لجستیک هوشمند» و «اقتصاد اشتراکی» قرار میگیرد. این استارتاپ نه یک شرکت سنتی حملونقل است و نه یک شبکه اجتماعی؛ بلکه یک زیرساخت دیجیتال با بازار دوطرفه و سیستم اعتمادسازی دادهمحور است.
در شرایطی که ایران با محدودیتهای سرمایهگذاری و زیرساختی روبهروست، چنین مدلهایی میتوانند بخشی از نیاز حملونقل خرد را بدون ایجاد ظرفیت جدید و هزینهبر پاسخ دهند. از سوی دیگر، دیجیتالی شدن تعاملاتی که پیشتر غیررسمی و بدون داده ثبت میشدند، میتواند زمینهساز بهبود سیاستگذاری و خلق خدمات بیمهای و مالی جدید در آینده باشد.
چمدون را میتوان نمونهای موفق از بومیسازی اقتصاد اشتراکی در حوزه لجستیک دانست؛ مدلی که با اتصال مسافران و فرستندگان، ارسال بسته میان ایران و کشورهای پرتردد را آسانتر، ارزانتر و شفافتر میکند. این مدل، در صورت توسعه و افزایش کاربران، میتواند به یکی از ابزارهای پایدار بهبود حملونقل خرد و کاهش هزینه مبادلات بینالمللی برای خانوارها و کسبوکارهای کوچک تبدیل شود.
برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.