۷ اشتباه امنیتی که ۹۰٪ کارمندان مرتکب می‌شوند

در دنیای دیجیتال امروز، بزرگ‌ترین تهدیدات امنیتی اغلب از داخل سازمان ناشی می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که ۹۰٪ کارمندان به صورت ناخواسته یا بدون اطلاع کافی اشتباهاتی مرتکب می‌شوند که می‌تواند داده‌ها، سیستم‌ها و حتی اعتبار شرکت را به خطر بیندازد. در این مقاله، این اشتباهات رایج را به‌طور دقیق بررسی می‌کنیم و روش‌های عملی برای جلوگیری از آن‌ها ارائه می‌دهیم تا هر سازمانی بتواند سطح امنیت خود را به شکل چشمگیری افزایش دهد.

۱. استفاده از رمز عبور ضعیف یا تکراری

کارمندان معمولاً از رمزهای ساده مثل “123456” یا “Password” استفاده می‌کنند و اغلب یک رمز را برای چند حساب مختلف به کار می‌برند. این رفتار باعث می‌شود حتی یک حمله ساده فیشینگ یا سرقت رمز، تمام حساب‌ها را به خطر بیندازد.

مثال واقعی: در یک شرکت متوسط، هکری با دسترسی به یک ایمیل کارمند، توانست وارد حساب CRM شده و اطلاعات مشتریان را سرقت کند تنها به دلیل استفاده از رمز یکسان برای چند سرویس.

راهکار عملی:

• استفاده از Password Manager برای ایجاد و ذخیره رمزهای پیچیده و منحصربه‌فرد.
• فعال کردن Two-Factor Authentication (2FA) برای همه حساب‌های حیاتی.

۲. کلیک روی لینک‌ها و فایل‌های مشکوک

ایمیل‌های فیشینگ و لینک‌های آلوده همچنان شایع‌ترین روش هکرها برای نفوذ هستند. کارمندان اغلب بدون بررسی فرستنده یا URL، روی لینک کلیک می‌کنند یا فایل پیوست را باز می‌کنند.

راهکار عملی:

• آموزش شناخت ایمیل‌های مشکوک و بررسی دقیق فرستنده‌ها قبل از کلیک.
• استفاده از فیلترهای ضد فیشینگ و آنتی‌ویروس به‌روز.

مثال: باز کردن یک پیوست آلوده می‌تواند کل شبکه را در عرض چند ساعت آلوده کند و داده‌ها را به خطر بیندازد.

۳. اشتراک‌گذاری اطلاعات حساس بدون تأیید

ارسال اطلاعات مالی، رمز عبور یا داده‌های مشتریان به ایمیل‌ها یا فضای ابری غیرمطمئن، یکی از بزرگ‌ترین خطرات است. بسیاری از کارمندان بدون بررسی صحت گیرنده، این اطلاعات را ارسال می‌کنند.

راهکار عملی:

• همیشه گیرنده را تأیید کنید.
• استفاده از کانال‌های امن مانند سرویس‌های رمزگذاری‌شده یا VPN برای ارسال داده.

۴. نادیده گرفتن به‌روزرسانی سیستم‌ها و نرم‌افزارها

به‌روزرسانی نکردن سیستم‌ها باعث ایجاد حفره‌های امنیتی می‌شود که هکرها به راحتی می‌توانند از آن‌ها سوءاستفاده کنند. حتی یک نقص امنیتی قدیمی در سیستم عامل یا نرم‌افزار محبوب می‌تواند یک حمله بزرگ را ممکن سازد.

راهکار عملی:

• فعال کردن Automatic Updates برای همه سیستم‌ها و نرم‌افزارها.
• نظارت منظم بر نسخه‌های نصب‌شده و اصلاح آسیب‌پذیری‌ها.

۵. استفاده از دستگاه‌های شخصی در شبکه سازمانی

کارمندان معمولاً لپ‌تاپ یا موبایل شخصی خود را به شبکه سازمان متصل می‌کنند. این کار بدون امنیت کافی می‌تواند باعث ورود بدافزار و دسترسی غیرمجاز شود.

راهکار عملی:

• ایجاد دسترسی محدود برای دستگاه‌های شخصی.
• استفاده از VPN امن و کنترل دستگاه‌ها قبل از اتصال به شبکه.

۶. ذخیره رمزها و اطلاعات حساس در فایل‌های غیررمزگذاری‌شده

بسیاری از کارمندان هنوز اطلاعات مهم را در فایل اکسل یا فایل متنی ساده ذخیره می‌کنند. این کار خطر سرقت اطلاعات را افزایش می‌دهد.

راهکار عملی:

• استفاده از Encryption و Password Manager برای ذخیره امن اطلاعات.
• جلوگیری از ذخیره اطلاعات حیاتی روی دستگاه‌های شخصی یا شبکه بدون کنترل.

۷. نادیده گرفتن آموزش‌ها و هشدارهای امنیت سایبری

عدم توجه به دوره‌ها، هشدارها و اطلاعیه‌های امنیتی باعث می‌شود کارمندان همیشه آسیب‌پذیر باقی بمانند.

راهکار عملی:

• شرکت منظم در Training های امنیت سایبری.
• ایجاد فرهنگ امنیتی در سازمان و تمرین سناریوهای حمله شبیه‌سازی‌شده (Simulated Phishing).

جمع‌بندی

بیشتر تهدیدات امنیتی از خطاهای انسانی ناشی می‌شوند، نه ضعف فنی صرف. با شناخت این ۷ اشتباه رایج و اجرای راهکارهای ساده اما عملی، می‌توان سطح امنیت سازمان را به شکل چشمگیری افزایش داد. سرمایه‌گذاری در آموزش و فرهنگ امنیتی، نه تنها جلوی نفوذ هکرها را می‌گیرد بلکه اعتماد مشتریان، همکاران و شرکا را نیز تقویت می‌کند.