چگونه تضمین کنیم شهر هوشمند فقط برای ثروتمندان نباشد؟

با گسترش شهرهای هوشمند در جهان، نگرانی مهمی مطرح است: آیا این فناوری‌ها برای همه اقشار جامعه قابل دسترس‌اند یا فقط به نفع ثروتمندان عمل می‌کنند؟ عدالت دیجیتال امروز یکی از حیاتی‌ترین چالش‌های توسعه شهر هوشمند محسوب می‌شود.

شهرهای هوشمند برای بهبود کیفیت زندگی، کاهش ترافیک و ساده‌تر کردن دسترسی به خدمات شهری وارد مرحله تحول دیجیتال شده‌اند. اما یک دغدغه جدی وجود دارد:
آیا این خدمات به‌صورت عادلانه در اختیار همه مردم قرار می‌گیرند؟ یا فقط کسانی که به فناوری و اینترنت دسترسی دارند از آن سود می‌برند؟
گزارش‌های تازه Capgemini و UN-Habitat نشان می‌دهند که عدالت دیجیتال در دهه ۲۰۳۰ به یک اولویت فوری تبدیل می‌شود.

عدالت دیجیتال یعنی چه؟

عدالت دیجیتال یعنی همه شهروندان - از سالمندان تا افراد کم‌درآمد - بتوانند بدون تبعیض از خدمات هوشمند شهری استفاده کنند.
فناوری هوشمند زمانی موفق است که هیچ گروهی از شهر حذف نشود.

چرا عدالت دیجیتال اهمیت حیاتی دارد؟

نمونه‌های جهانی که عدالت دیجیتال را جدی گرفته‌اند

• بارسلونا پلتفرم شهر هوشمند خود را متن‌باز و رایگان طراحی کرده تا همه بتوانند از آن استفاده کنند.
• مالزی در طرح Kota MADANI حتی بدون گوشی هوشمند هم دسترسی به خدمات را فراهم کرده است.
• نیویورک از سال ۲۰۲۴ تمامی پروژه‌های دیجیتال را قبل از اجرا با ارزیابی اثر اجتماعی بررسی می‌کند.
• تهران در طرح «همتا» امکان دریافت خدمات شهری از طریق کیوسک حضوری و دستیار صوتی برای سالمندان را فعال کرده است.

راهکارهایی که شهر هوشمند را برای همه قابل استفاده می‌کند

✅ ایجاد اینترنت رایگان و عمومی در فضاهای شهری
✅ طراحی رابط ساده، فارسی‌محور و حتی صوتی برای سالمندان یا کم‌سوادان
✅ ارائه خدمات به صورت آنلاین + حضوری + هوش مصنوعی صوتی
✅ اعلام شفاف اینکه چه داده‌هایی از مردم جمع‌آوری می‌شود
✅ حمایت از استارتاپ‌های محلی برای ارائه فناوری ارزان و مردمی
✅ تصویب قانون برای اینکه هیچ شهروندی به دلیل فقر دیجیتال حذف نشود

نتیجه‌گیری

یک شهر زمانی «هوشمند» است که فناوری را برای همه قابل استفاده کند، نه فقط برای قشر دیجیتال‌ثروتمند.
اگر عدالت دیجیتال اجرا نشود، فناوری به‌جای کاهش نابرابری، شکاف طبقاتی را عمیق‌تر می‌کند.
گزارش Capgemini تأکید می‌کند: آینده شهر هوشمند فقط با هوش مصنوعی ساخته نمی‌شود - بلکه با عدالت دیجیتال و شمول اجتماعی تضمین می‌شود.

برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.