هوش مصنوعی و حقوق نویسندگان | چالش جدید دنیای داده

اندازه متن

درخواست جنجالی شرکت هوش مصنوعی از نویسنده آمریکایی

در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۵، روزنامه Daily Inter Lake گزارشی منتشر کرد که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. یک نویسنده آمریکایی فاش کرد که یکی از شرکت‌های بزرگ فناوری از او خواسته تا اجازه دهد کتابش برای آموزش یک مدل زبانی استفاده شود. در مقابل، شرکت تنها مبلغی اندک و یک‌باره پیشنهاد داده بود. بسیاری از نویسندگان این رفتار را بی‌احترامی به ارزش آثار ادبی می‌دانند.

واکنش نویسندگان و جامعه فرهنگی

پس از انتشار گزارش، نویسندگان و هنرمندان بسیاری در شبکه‌های اجتماعی واکنش نشان دادند. آن‌ها گفتند شرکت‌های هوش مصنوعی به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با ناشران تماس می‌گیرند تا حقوق استفاده از کتاب‌ها را بخرند. در برخی موارد، مبلغ پیشنهادی حتی از قیمت یک نسخه چاپی کمتر است.

نویسنده اصلی این گزارش نیز گفته است: «احساس کردم کتابم قرار است بلعیده شود». او این جمله را برای توصیف روشی به کار برد که مدل‌های زبانی داده‌ها را می‌خوانند و از آن‌ها برای یادگیری استفاده می‌کنند.

هشدار کارشناسان حقوقی

کارشناسان حقوقی نسبت به نبود شفافیت در این فرایند هشدار داده‌اند. به باور آن‌ها، استفاده از آثار ادبی بدون رضایت یا قرارداد منصفانه، می‌تواند زمینه‌ساز بحران‌های حقوقی بزرگ شود. شرکت‌ها ادعا می‌کنند که استفاده از داده‌های عمومی بر اساس قانون «استفاده منصفانه» مجاز است. اما نویسندگان می‌گویند داده‌های فرهنگی نباید بدون رضایت یا جبران عادلانه مورد استفاده قرار گیرند.

چالش بزرگ: فناوری در برابر حقوق خالقان

این ماجرا تنها یک اختلاف ساده نیست؛ بلکه نشانه‌ای از چالشی عمیق‌تر میان فناوری و فرهنگ است. جامعه باید میان پیشرفت هوش مصنوعی و حفظ حقوق خالقان تعادل برقرار کند.

اگرچه هوش مصنوعی ابزارهایی قدرتمند برای خلاقیت فراهم کرده، اما در نبود قوانین شفاف، ممکن است به همان فرهنگی آسیب بزند که از آن الهام می‌گیرد.

آینده عدالت داده‌ای

به نظر می‌رسد این مناقشه آغازگر گفت‌وگوهای تازه‌ای درباره عدالت داده‌ای و رابطه انسان و ماشین‌های خلاق باشد. احتمالاً در ماه‌ها و سال‌های آینده، این بحث به یکی از محورهای اصلی در سیاست‌گذاری فرهنگی و فناوری تبدیل خواهد شد.