در دنیای امروز که حملات سایبری هر روز پیچیده‌تر می‌شن، شرکت‌های کوچک هم دقیقاً به اندازه‌ی سازمان‌های بزرگ در معرض خطرن. مدل امنیتی Zero Trust یک رویکرد جدیده که به جای اعتماد پیش‌فرض، همه‌چیز رو قبل از دسترسی بررسی و کنترل می‌کنه. در این مقاله قدم‌به‌قدم یاد می‌گیریم Zero Trust چیه، چرا ضروریه و چطور می‌تونیم تنها طی ۳۰ روز اون رو در یک شرکت کوچک پیاده کنیم.

Zero Trust چیه؟

مدل امنیتی Zero Trust یعنی «هیچ‌کس و هیچ‌چیزی بدون بررسی قابل اعتماد نیست».
در این مدل، سیستم به کاربر، دستگاه، شبکه داخلی یا حتی اپلیکیشن‌ها اعتماد پیش‌فرض نداره. هر درخواست دسترسی باید «تأیید» بشه.

Zero Trust روی سه اصل مهم ساخته شده:

1. Verify Explicitly: هویت و وضعیت امنیتی هر درخواست باید دائماً بررسی بشه.

2. Least Privilege Access: دسترسی حداقلی و دقیق برای هر کاربر یا دستگاه.

3. Assume Breach: فرض بر اینه که نفوذ اتفاق می‌افته؛ پس طراحی باید مقاوم باشه.

چرا Zero Trust برای کسب‌وکارهای کوچک ضروریه؟

کسب‌وکارهای کوچک معمولاً فکر می‌کنن «ما که هدف خاصی نیستیم»، اما آمار جهانی چیز دیگه‌ای می‌گه:

• ۴۶٪ حملات سایبری به کسب‌وکارهای کوچک انجام می‌شه.
• بیشتر این حملات به خاطر رمز عبور ضعیف، شبکه داخلی بدون نظارت یا دستگاه‌های غیرامن اتفاق می‌افته.
• بسیاری از شرکت‌ها یک VPN و یک آنتی‌ویروس دارن و فکر می‌کنن امنیت کامل دارن؛ درحالی‌که مهاجم‌ها از همین نقاط ضعف وارد می‌شن.

Zero Trust کمک می‌کنه:

• خطر نفوذ داخلی کاهش پیدا کنه
• دسترسی‌ها قابل کنترل بشه
• حمله lateral movement محدود بشه
• حتی یک نفوذ کوچک هم باعث تخریب سیستم‌های اصلی نشه

چطور در ۳۰ روز Zero Trust رو در یک شرکت کوچک پیاده کنیم؟

در ادامه یک برنامه‌ی واقعی، عملی و قابل‌اجرا برات دارم؛ هم ساده است، هم حرفه‌ای.

هفته اول: شناسایی و پایه‌گذاری

1. نقشه کامل کاربران و دستگاه‌ها

• چه کسی به چه چیزی دسترسی دارد؟
• چه دستگاه‌هایی وارد شبکه می‌شن؟ (لپ‌تاپ، موبایل، VPN)
• کدوم سرویس‌ها روی اینترنت بازن؟

2. فعال‌سازی MFA برای همه

MFA ساده‌ترین و سریع‌ترین قدم Zero Trust.
حتی روی ایمیل‌های داخلی، پنل مدیریت، CRM و سیستم حسابداری باید فعال باشد.

3. تقسیم شبکه (Network Segmentation)

LAN یکپارچه را تبدیل کنید به چند بخش:

• بخش اداری
• بخش مالی
• بخش سرور
• بخش مهمان (GUEST)

هفته دوم: اجرای کنترل دسترسی

4. اجرای اصل Least Privilege

• هر کارمند فقط باید به چیزهایی دسترسی داشته باشه که واقعاً لازم داره.
• دسترسی مدیران اضافی حذف بشه.
• دسترسی‌های قدیمی کارکنانی که شرکت را ترک کرده‌اند بررسی و حذف بشن.

5. کنترل دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC)

اگر شرکت کوچک هم باشه، چهار نقش پایه‌ای کافی‌ست:

• مدیر کل
• مدیر IT
• کارمند معمولی
• حسابدار

6. بررسی امنیت دستگاه‌ها (Device Compliance Policy)

• رمز قوی 
• دیسک رمزگذاری‌شده 
• آنتی‌ویروس فعال
• آپدیت بودن سیستم‌عامل

دستگاه‌های خارج از استاندارد → بلاک یا محدود.

هفته سوم: سالم‌سازی اپلیکیشن‌ها و داده‌ها

7. ورود امن به اپلیکیشن‌ها (SSO و Conditional Access)

مثل:

• Google Workspace
• Microsoft 365
• Cloudflare Access
• JumpCloud

شرط‌گذاری کنید:

فقط از داخل ایران یا فقط از IP‌ شرکت دسترسی باشد.

8. بررسی دسترسی به داده‌های حساس

فایل‌های بخش مالی، قراردادها، فایل‌های حقوق و … باید:

• رمزگذاری شده باشند
• فقط برای نقش‌های خاص در دسترس باشند
• روی هر دسترسی لاگ کامل ثبت شود

هفته چهارم: پایش، لاگ‌گیری و پاسخ

9. ایجاد سیستم نظارت مداوم

• لاگ ورود و خروج
• لاگ تغییرات فایل
• لاگ اپلیکیشن‌های مهم

ابزارهای مناسب برای شرکت کوچک:

• Wazuh
• Graylog
• Microsoft Sentinel (نسخه رایگان محدود)

10. تست نفوذ داخلی ساده

• بررسی پسوردهای ضعیف 
• بررسی دستگاه‌های ناشناس 
• تست دسترسی بین شبکه‌ها
• تست حساب کارکنان سابق

این تست‌ها برای Zero Trust حیاتی‌اند.

چک‌لیست نهایی اجرای Zero Trust 

• MFA برای همه 
• تقسیم شبکه 
• کنترل دسترسی حداقلی 
• تعریف نقش‌ها
• SSO و دسترسی مشروط 
• امنیت دستگاه‌ها 
• پایش و لاگ مداوم 
• تست نفوذ ماهانه

جمع‌بندی

اجرای Zero Trust پیچیده و بزرگ نیست؛ بلکه یک رویکرد واقع‌گرایانه برای دنیاییه که حملات سایبری هر لحظه پیشرفته‌تر می‌شن. کسب‌وکارهای کوچک اگر همین امروز این مسیر رو شروع کنن، حتی یک مهاجم هم نمی‌تونه به‌سادگی بین بخش‌های مختلف سازمان حرکت کنه یا به داده‌ها دسترسی پیدا کنه.
این مدل امنیتی باعث می‌شه هر بخش از شبکه قابل کنترل، قابل پیش‌بینی و قابل محافظت باشه. و مهم‌تر از همه، در مسیر رشد شرکت، امنیت هم مثل خود کسب‌وکار قابل توسعه خواهد بود.