بازار جهانی شهرهای هوشمند با سرعتی بیسابقه در حال رشد است و طبق گزارش Market Research Future پیشبینی میشود ارزش آن تا سال ۲۰۳۵ به حدود ۵۶۰ میلیارد دلار برسد. این رشد تحت تأثیر عواملی مانند شهرنشینی سریع، گسترش اینترنت اشیا، سیاستهای محیطزیستی و تقاضای شهروندان برای خدمات هوشمندتر شکل گرفته است. اما در کنار این فرصتها، چالشهای مهمی مانند حریم خصوصی دادهها، وابستگی به شرکتهای بزرگ فناوری و هزینههای پیادهسازی نیز وجود دارد.
شهرهای هوشمند دیگر یک مفهوم آیندهنگرانه نیستند؛ آنها به بخشی جداییناپذیر از زندگی شهری مدرن تبدیل شدهاند. پشت این تحول، یک صنعت عظیم در حال رشد قرار دارد: بازار پلتفرمهای شهر هوشمند.
بر اساس گزارش منتشر شده توسط Market Research Future، ارزش این بازار در سال ۲۰۲۴ حدود ۶۳ میلیارد دلار بوده و انتظار میرود در سال ۲۰۲۵ به ۷۷ میلیارد دلار برسد. اگر روند رشد سالانه ۲۲ درصدی ادامه پیدا کند، این رقم تا سال ۲۰۳۵ به حدود ۵۶۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
این ارقام نشان میدهد که شهرهای آینده نهتنها هوشمندتر، بلکه به یکی از بزرگترین بازارهای فناوری در جهان تبدیل خواهند شد.
پلتفرم شهر هوشمند یک اکوسیستم دیجیتال یکپارچه است که با استفاده از فناوریهایی مانند:
اینترنت اشیا (IoT)
رایانش ابری (Cloud Computing)
هوش مصنوعی (AI)
Edge Computing
کلانداده (Big Data)
به مدیریت و بهینهسازی خدمات شهری کمک میکند.
این پلتفرمها دادهها را از منابع مختلف (سنسورها، دوربینها، سیستمهای حملونقل، شبکه برق و آب) دریافت کرده و پس از تحلیل، به مدیران شهری برای تصمیمگیری هوشمندانهتر کمک میکنند.
بهبیان ساده، پلتفرم شهر هوشمند مغز متفکر یک شهر آیندهمحور است.
با افزایش جمعیت شهرها، فشار بیشتری بر زیرساختها وارد میشود. شهرهای هوشمند به مدیریت بهتر:
ترافیک
انرژی
پسماند
خدمات اضطراری
کمک میکنند.
افزایش تعداد دستگاههای متصل، دادههای عظیمی تولید میکند. این دادهها توسط پلتفرمهای شهر هوشمند تحلیل شده و باعث بهینهسازی خدمات میشود.
کشورها به سمت کاهش انتشار کربن حرکت میکنند. فناوریهای شهر هوشمند در حوزههایی مانند:
روشنایی هوشمند
مدیریت انرژی
کنترل آلودگی هوا
نقش مهمی دارند.
امروزه مردم خواهان خدمات هوشمند، سریع و دیجیتال هستند؛ از حملونقل گرفته تا سلامت و خدمات دولتی آنلاین.

در حال حاضر، شرکتهای بزرگ فناوری بیشترین سهم را از این بازار در اختیار دارند، از جمله:
IBM
Cisco
Siemens
Microsoft
Huawei
Oracle
Schneider Electric
Google (Alphabet)
AWS
این شرکتها پلتفرمهایی ارائه میدهند که از سنسورها تا تحلیل داده و امنیت سایبری را پوشش میدهد. همین موضوع باعث شده بازار شهرهای هوشمند به یک بازار متمرکز تبدیل شود، نه لزوماً یک فضای رقابتی آزاد.
آمریکای شمالی: سرمایهگذاری سنگین در زیرساخت دیجیتال و AI
اروپا: تمرکز بر پایداری و قوانین سختگیرانه حفظ حریم خصوصی
آسیا و اقیانوسیه: سریعترین رشد (چین، هند، ژاپن، کره جنوبی)
خاورمیانه: پروژههای عظیم مانند شهر نئوم عربستان
آمریکای لاتین: توسعه تدریجی برای حل مشکلات ترافیک و امنیت
با وجود تمام فرصتها، شهرهای هوشمند با موانع مهمی روبهرو هستند:
تهدیدات امنیت سایبری و نقض حریم خصوصی
هزینههای سنگین پیادهسازی
دشواری در یکپارچهسازی سیستمها
کمبود نیروهای متخصص دیجیتال
وابستگی به فروشندگان بزرگ فناوری
یکی از بزرگترین نگرانیها این است که شهرها بیش از حد به شرکتهای خاص وابسته شوند و کنترل دادهها و تصمیمگیری از دست آنها خارج شود.
سؤال اصلی اینجاست:
آیا رشد بازار شهرهای هوشمند به بهبود کیفیت زندگی منجر میشود یا فقط سود بیشتر برای غولهای فناوری به همراه دارد؟
پاسخ این سؤال به نحوه حکمرانی داده، شفافیت، مشارکت شهروندان و قوانین نظارتی بستگی دارد. اگر شهروندان در تصمیمگیریها حضور نداشته باشند، شهرهای هوشمند میتوانند به ابزار نظارت و کنترل تبدیل شوند نه بستری برای رفاه.
بازار جهانی شهرهای هوشمند با رسیدن به رقم ۵۶۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۵ یکی از مهمترین عرصههای سرمایهگذاری و تحول شهری خواهد بود. این فناوریها میتوانند شهرها را کارآمدتر، پاکتر و ایمنتر کنند؛ اما تنها در صورتی که:
حریم خصوصی حفظ شود
شفافیت وجود داشته باشد
شهروندان در مرکز تصمیمگیری باشند
وابستگی فناورانه کاهش یابد
آینده شهرها فقط در هوشمندی تکنولوژیک خلاصه نمیشود، بلکه در ساختن جوامع پایدار، عادلانه و انسانمحور نهفته است.
برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت خانه متاورس ایران سر بزنید.